ชุดป้องกัน

ชุดป้องกันฝุ่นและสารเคมี (Coverall Chemical Protection) หรือที่หลายๆคนรู้จักกันในชื่อ ชุด Coverall หรือชุด PPE เป็นชุดที่ใส่เพื่อป้องกันฝุ่นและสารเคมีต่างๆ สำหรับผู้ที่ต้องทำงานในสถานที่ที่มีความเสี่ยงที่จะได้รับอันตรายจากของเหลวหรืออนุภาคในระดับที่ต่างกัน ในสถานการณ์ปัจจุบัน ชุดนี้เข้ามามีบทบาทอย่างมาก เป็นตัวช่วยสำคัญและปลอดภัยสำหรับยุคนี้ที่มีทั้งฝุ่น PM 2.5 และเชื้อโรคที่กำลังระบาดอย่าง เชื้อไวรัสโควิด 19 (Covid-19) โดยเฉพาะบุคลากรทางการแพทย์หรือผู้ที่ต้องปฏิบัติงานสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วย การมีชุดป้องกันที่มีคุณสมบัติปกป้องที่ดีเยี่ยมย่อมเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานดูแลผู้ป่วยได้มากยิ่งขึ้นกว่าเดิม ก่อนหน้านี้เราอาจคุ้ยเคยกับชุดคลุมปฏิบัติการอีกหนึ่งชนิดที่เรียกว่า ชุดกาวน์ (Gown) ชุดกาวน์ คือ ชุดคลุมป้องกันด้านหน้าและเปิดด้านหลัง ปกปิดท่อนแขนและหน้าอก ปลายแขนติดยางยืด สวมใส่เพื่อป้องกันการปนเปื้อนหรือหกกระเด็นของวัตถุ เช่น เชื้อโรคและสารอันตรายต่างๆ มีทั้งแบบที่ใช้แล้วทิ้ง ผลิตมาจากใยสังเคราะห์  โพลีโพรพิลีน หรือผลิตมาจากผ้าที่สามารถซักนำกลับมาใช้ใหม่ได้

ชุด Coverall หรือ ชุด PPE คือ ชุดที่ออกแบบเพื่อปกป้องทุกส่วนของร่างกายจากสภาวะแวดล้อมอันตรายและป้องกันการติดเชื้อ ออกแบบให้ตรงฮูด(ส่วนที่คลุมศีรษะ) ข้อมือ ข้อเท้า เป็นแบบรัดยาง หรือแบบยางยืด เย็บตะเข็บอย่างดี ไม่มีจุดรั่วไหล มีแถบปิดซิปอีกชั้น เพิ่มความปลอดภัย ซึ่งระดับการป้องกัน และความสบายในการสวมใส่จะขึ้นอยู่กับชนิดผ้า และชนิดตะเข็บ มีทั้งแบบที่ใช้แล้วทิ้งและสามารถทำความสะอาดแล้วนำกลับมาใช้ได้อีก แบบใช้แล้วทิ้ง ส่วนใหญ่ผลิตมาจากผ้าใยสังเคราะห์ โพลีโพรพิลีน (Polypropylene) เป็นหลัก ทอที่ระดับความหนาที่ต่างกัน บางประเภทมีการเสริมเส้นใยประเภทอื่น เช่น Spunbonded โพลีโพรพิลีน ทอร่วมกับ Meltbown โพลีโพรพิลีน หรืออาจมีการเคลือบด้วยฟิล์มชนิดต่างๆเพื่อเพิ่มการป้องกันละอองและอนุภาคต่างๆให้ดีมากยิ่งขึ้น ส่วนแบบที่นำกลับมาใช้ได้อีก ผลิตมาจาก โพลีเอสเตอร์ (Polyester)

ระดับการป้องกันจากข้อกำหนดของ EPA : Environmental Protection Agency

• ชุดป้องกันระดับ A (Level A) ให้การป้องกันระดับสูงสุด ทั้งด้านการหายใจและการสัมผัสผิวหนัง ดวงตาและส่วนต่างๆของร่างกาย เหมาะสำหรับสารเคมีในระดับสูง ใช้ป้องกันสารเคมีทั้งในรูปของแข็ง ของเหลวและระดับก๊าซ ใช้ร่วมกับ เครื่องช่วยหายใจ SCBA ( Self Contained Breathing Apparatus ) และ Air-line
• ชุดป้องกันระดับ B (Level B) ให้การป้องกันระบบทางเดินหายใจได้ ความสามารถป้องกันระบบหายใจใกล้เคียงกับระดับ A แต่จะต่างกันตรงที่ประสิทธิภาพการป้องกันผิวหนังจะน้อยกว่าระดับ A แต่มีความสะดวกสบายในการเคลื่อนไหวได้ดีกว่า ใช้ร่วมกับ เครื่องช่วยหายใจ SCBA ( Self Contained Breathing Apparatus ) และ Air-line
• ชุดป้องกันระดับ C (Level C) ใช้เมื่อรู้ว่าสารเคมีเป็นอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ ความสามารถในเรื่องของการป้องกันผิวใกล้เคียงกับระดับ B แต่ในแง่ของระบบหายใจนั้นมีประสิทธิภาพน้อยกว่าระดับ B
• ชุดป้องกันระดับ D (Level D) ไม่สามารถป้องกันระบบหายใจได้ และประสิทธิภาพในการป้องกันผิวหนังอยู่ในต่ำ เหมาะสำหรับการใช้งานทั่วไปที่ไม่มีสารเคมีที่เป็นอันตรายต่อผิวหนังหรือระบบทางเดินหายใจ

ชนิดตะเข็บของชุดป้องกัน

1. ตะเข็บเย็บแบบธรรมดา (Surged Seam)

เป็นการเย็บผ้า ที่นำผ้ามาต่อกันโดยใช้การเย็บแบบปกติ มักใช้ในชุดที่ใช้ป้องกันฝุ่นและละอองของเหลวที่ไม่มีแรงดัน หรือมีเล็กน้อย มีระดับการป้องกันในมาตรฐาน EN Type 5 และ Type 6

2. ตะเข็บเย็บแบบผ้าหุ้มทับ (Bound Seam)

เป็นการเย็บผ้า ที่นำผ้ามาทบต่อกันและมีการนำผ้าอีกชิ้นมาปิดทับรอยต่อก่อน แล้วค่อยเย็บ เพื่อป้องกันของเหลวและสิ่งสกปรกเข้าตรงรอยต่อ ป้องกันละอองของเหลวที่มีแรงดัน เช่น จากการฉีดพ่นเคมีต่างๆ มักใช้ในชุดที่มีระดับการป้องกันในมาตรฐาน EN Type 4 และ Type 3

3. ตะเข็บเย็บแบบทับด้วยเทปความร้อน (Heat Sealed Seam)

เป็นการเย็บผ้า ที่นำผ้ามาพับทบซ้อนทับกัน แล้วปิดทับด้วยเทปเชื่อมความร้อน เพื่อป้องกันของเหลวและแรงดันจากก๊าซต่างๆ มักใช้ในชุดที่มีระดับการป้องกันในมาตรฐาน EN Type 2 และ Type 1

4. ตะเข็บเย็บแบบทับด้วยเทปความร้อน 2 ด้าน (Heat Sealed Plus Seam)

เป็นการเย็บผ้า ที่นำผ้ามาพับทบซ้อนทับกัน แล้วปิดด้วยเทปเชื่อมความร้อน เพื่อป้องกันของเหลวและแรงดันจากก๊าซต่างๆ และเพิ่มเทปในส่วนภายในชุดอีกครั้งนึงด้วย มักใช้ในชุดที่มีระดับการป้องกันในมาตรฐาน EN Type 1

มาตรฐานในการพิจารณาประสิทธิภาพการปกป้องของชุด PPE

มาตรฐานควบคุมคุณภาพอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคลของสหภาพยุโรป

• EN 14126 เป็นมาตรฐานสำหรับชุด PPE สำหรับป้องกันเชื้อโรค เป็นมาตรฐานที่ใช้ สำหรับทดสอบกับเนื้อผ้าเท่านั้นไม่ใช่การทดสอบชุด PPE เพื่อประเมินความสามารถของผ้าในการต้านทานการซึมผ่านของการติดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัสผ่านการปนเปื้อนที่แตกต่างกัน และหากเนื้อผ้ามีการทดสอบผ่าน EN14126 ด้วย จะมีการเพิ่มคำต่อท้าย “–B”

โดยมาตรฐานการทดสอบ “EN 14126” มีมาตรฐานย่อยอีก  5 มาตรฐาน ประกอบด้วย

มาตรฐาน ISO 16603: การตรวจสอบความต้านทานแรงดันของเลือดเทียม

มาตรฐาน ISO 16604: การตรวจสอบความต้านทานแรงดันของเลือดเทียมที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัส

มาตรฐาน ISO 22610: การตรวจสอบความต้านทานของเหลวที่ปนเปื้อนแบคทีเรีย

มาตรฐาน ISO 22611: การตรวจสอบการป้องกันละอองของของเหลวที่ปนเปื้อนแบคทีเรียในอากาศ

มาตรฐาน ISO 22612: การตรวจสอบความต้านทานอนุภาคปนเปื้อน

• EN 13034 ใช้ในการทดสอบชุด Type 6 โดยทดสอบการป้องกันจากละอองของเหลว ละอองสารเคมี สเปรย์ละออง
• EN 13982 ใช้ในการทดสอบชุด Type 5 โดยทดสอบการป้องกันจากอนุภาคฝุ่นพิษ ฝุ่นละออง ของแข็งในอากาศ
• EN 14605 ใช้ในการทดสอบชุด Type 3 and 4 โดยทดสอบการป้องกันจาก สเปรย์แบบมีแรงดัน และละอองฝอยน้ำ
• EN 943 ใช้ในการทดสอบชุด Type 1 สำหรับการป้องกันก๊าซและไอระเหย
• EN 1073-2 ใช้ในการทดสอบชุดในการป้องกันอันตรายจากการปนเปื้อนกัมมันตภาพรังสี

นอกจากชุด PPE ที่ป้องกันฝุ่นและสารเคมีแล้วยังมีชุด PPE ชนิดอื่นอีกส่วนใหญ่ผลิตมาจากผ้า ชุดประเภทนี้มักถูกเรียกว่า ชุดหมี  เช่น ชุดหมีงานช่าง ส่วนของเสื้อและกางเกงเย็บติดเป็นตัวเดียวกัน มีซิปอยู่ด้านหน้า ทำจากผ้าเนื้อหนา ทนทานต่อการขีดข่วน แรงดึง และการฉีกขาด แต่ในขณะเดียวกันก็สามารถระบายอากาศได้ดี เพื่อไม่ให้ร่างกายเกิดความร้อนมากเกินไปขณะปฏิบัติงานเหมาะสำหรับงานไม้ งานไฟฟ้า งานก่อสร้าง งานที่เกี่ยวกับน้ำ งานซ่อมรถ งานเชื่อม งานประกอบเครื่องจักร และงานในโรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ ชุดหมีช่างจะช่วยป้องกันลำตัว แขน และขา จากกระเด็นของชิ้นส่วน ฝุ่น น้ำมัน สี รวมไปถึงสะเก็ดไฟ แต่ไม่ช่วยป้องกันสารเคมีได้  

ชุดหมีกันไฟ ที่สามารถป้องกันไฟได้ ตัวชุดผลิตจากเนื้อผ้าที่สามารถป้องกันไฟและไฟฟ้าสถิตได้ มีความสามารถในการกันไฟลาม ด้ายที่ใช้เย็บเป็นด้ายกันไฟ เสื้อผ้าประเภทนี้ใช้ในสภาพแวดล้อมการทำงานที่มีความเสี่ยงต่อการระเบิดและไฟไหม้ มีแถบสะท้อนแสงในตัว เพื่อความปลอดภัย

มาตรฐานสำหรับชุดหมีกันไฟ คือ EN 1149 มาตรฐานชุดป้องกัน ในเรื่องคุณสมบัติป้องกันไฟฟ้าสถิต ป้องกันประกายไฟและการระเบิด ช่วยลดประจุไฟฟ้าสถิตของบุคลากรและการเกิดประกายไฟที่ติดไฟได้

มาตรฐานชุดนี้ประกอบด้วยหลายส่วน

EN 1149-1 ส่วนที่ 1: ความต้านทานพื้นผิว

EN 1149-2 ส่วนที่ 2: วิธีทดสอบสำหรับการวัดความต้านทานไฟฟ้าต่อความลึกของวัสดุ (แนวต้าน)

EN 1149-3 ส่วนที่ 3: การกระจากประจุไฟฟ้าสถิตจากพ้นผืวของวัสดุ

EN 1149-5 ส่วนที่ 5: ประสิทธิภาพวัสดุและข้อกำหนดการออกแบบ

หลักการเลือกชุดป้องกัน

1. เลือกชุดให้มีขนาดที่เหมาะสมกับผู้สวมใส่ ถ้าขนาดเล็กเกินไป อาจเกิดความอึดอัด เคลื่อนไหวไม่สะดวก ส่งผลต่อการปฏิบัติงาน ถ้าชุดมีขนาดใหญ่เกินไปมัน ทำให้สวมใส่แล้วไม่ฟิตพอดี เกิดช่องว่าง ทำให้ประสิทธิภาพการป้องกันลดลง อาจเผื่อให้ใหญ่กว่าขนาดตัวราวๆ 2-3 นิ้ว จะสวมใส่ได้สบาย ไม่อึดอัด และไม่ร้อน แต่ก็ไม่ใหญ่จนเกินไป

2. เลือกประเภทของชุด PPE ให้เหมาะสมกับงาน หากเป็นงานที่เกี่ยวข้องกับสารเคมีก็ต้องใส่ชุดป้องกันสารเคมีโดยเฉพาะ เพราะชุดหมีช่างทั่วไป ไม่สามารถป้องกันการซึมผ่านของสารเคมีได้

 การส่วมใสชุดป้องกัน กับโคโรน่าไวรัส (โควิด 19 - COVID19 )

จากหลักฐานในปัจจุบัน WHO หรือองค์การอนามัยโลกแนะนำให้ใช้ชุด PPE สำหรับการดูแลผู้ป่วยโควิด 19 เพื่อป้องกันการติดเชื้อจากฝอยละอองและการสัมผัส ในกรณีที่ต้องสัมผัสกับผู้ติดเชื้อหรือผู้ที่มีความเสี่ยงสูง แนะนำให้ใช้ชุด PPE รุ่นที่ผ่านมาตรฐาน EN 14126 หรือมาตรฐานที่ผ่านสารทางชีวภาพและติดเชื้อ Type 5-6 เท่านั้น และมาตรฐาน ISO 16604 ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการป้องกันไวรัส ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น